Stateczniki są integralną częścią systemów oświetleniowych z lampami sodowymi, które są przeznaczone do montażu w zamkniętych pomieszczeniach. W przeciwieństwie do lamp fluorescencyjnych lub kompaktowych, lamp metalohalogenkowych i sodowych nie można po prostu podłączyć do gniazdka, bo się nie zapalą, ale narastający w nich ładunek prawdopodobnie spali twój dom.
Stateczniki regulują przepływ prądu i zapewniają wystarczające napięcie początkowe, aby uruchomić tłoki wyładowcze i utrzymać łuk elektryczny światła. Lampy wyładowcze o dużej intensywności to lampy, które wykorzystują związki chemiczne do wytwarzania spektrum światła podobnego do słońca. Stateczniki zapewniają prawidłowy przepływ prądu przez cały czas i rozpraszają nierówności napięcia w postaci ciepła.
Istnieją dwa rodzaje stateczników. Pierwotne stateczniki to stateczniki magnetyczne, a bardziej nowoczesne wersje to stateczniki cyfrowe lub elektroniczne.
Stateczniki Magnetyczne
Stateczniki magnetyczne istnieją od czasu wynalezienia wysokociśnieniowych lamp wyładowczych. Główną zaletą stateczników magnetycznych jest ich cena. Wydłużają również żywotność źródeł światła, ponieważ ich moc wyjściowa jest niższa w porównaniu z ich współczesnymi odpowiednikami.
Głównymi wadami takich stateczników jest to, że wytwarzają one znaczne ilości ciepła, a ich mocy nie da się regulować. Są ciężkie, wibrują i są głośne.
Stateczniki magnetyczne są przeznaczone tylko do jednego celu i nie są nie są wzajemnie wymienne, tzn. statecznik o mocy 400W musi być używany dla źródła światła o mocy 400W, a statecznik o mocy 600W dla źródła światła o mocy 600W.
Stateczniki Cyfrowe i Elektroniczne
Stateczniki cyfrowe i elektroniczne są ogólnie bardziej wydajne, ale i też droższe. Koszty te są jednak względne, ponieważ zużycie energii w przeliczeniu na wyprodukowane lumeny jest niższe. Stateczniki cyfrowe wychwytują do 30% więcej światła z lamp i generują szersze spektrum światła. Są uniwersalne, ponieważ pojedynczy statecznik może być używany do lamp o różnej mocy. Nie wytwarzają ciepła, a także są znacznie lżejsze.
Wiele elektronicznych stateczników jest wzajemnie wymiennych, dzięki czemu można regulować natężenie światła. Jest to korzystne, jeśli w najgorętszych miesiącach nie chcemy dodatkowej produkcji ciepła w pomieszczeniu.
Jedyną wadą takich stateczników jest to, że emitują one zakłócenia fal radiowych, przez co znajdujące się w pobliżu telewizory oraz radia mogą nie mieć sygnału.
Czy Inne Rodzaje Lamp Potrzebują Stateczników?
Odpowiedź brzmi nie. Inne rodzaje oświetlenia zwykle mają już wbudowane stateczniki, jak na przykład świetlówki. Stateczniki w świetlówkach wytwarzają impuls zapłonu lampy. Świetlówki kompaktowe również posiadają statecznik wbudowany bezpośrednio w żarówkę, dzięki czemu można je łatwo wymienić.
Również systemy oświetlenia LED posiadają stateczniki zwane sterownikami. Są to komponenty przypominające baterie wypełnione żelem elektrolitowym. Konwertują prąd przemienny wysokiego napięcia na prąd stały niskonapięciowy i regulują dostępny prąd, aby zmaksymalizować wydajność świetlną. Żel ten z czasem pod wpływem ciepła odparowuje. Jeśli system LED nie działa, to zwykle jest to błąd sterownika, a nie uszkodzenie żarówki.
Na Co Zwracać Uwagę
Konwencjonalne stateczniki magnetyczne mogą się nagrzewać. Są one głównym producentem ciepła przy użyciu wysokoprężnych lamp wyładowczych. W miarę możliwości stateczniki magnetyczne należy przechowywać poza pomieszczeniem, w którym uprawiane są rośliny, aby ułatwić sobie kontrolę temperatury. Nigdy nie wolno zakrywać statecznika magnetycznego i zawsze musi być on dobrze wentylowany oraz czysty – zalegający na nim kurz może się nawet zapalić i spowodować pożar.
Jak w przypadku każdego urządzenia wysokiego napięcia, tak i w przypadku użycia statecznika należy zachować ostrożność. Jeśli urządzenie nie jest odpowiednio użytkowane, istnieje ryzyko porażenia prądem elektrycznym. Przed użyciem zawsze wyciągaj wtyczkę statecznika z kontaktu i nie majsterkuj przy stateczniku, gdy urządzenie jest pod napięciem.