Od tysięcy lat człowiek używa rośliny konopi w przeróżnych celach. Jednak boryka się ona z całym rzędem różnych stereotypów oraz negatywnych opinii. Oczywiście wszystkie uprzedzenia skierowane są w stronę jej psychoaktywnego działania oraz jej funkcji jako narkotyk, który w wielu krajach nadal jest nielegalny i uważany za społecznie degradacyjny, ale od pewnego czasu następuje tutaj fundamentalny przełom. Cannabis jest czymś więcej niż tylko narkotykiem i ma swoje zastosowanie również w przemyśle tekstylnym, jako produkt spożywczy, czy też materiał budowlany. Najwyższa więc pora, aby na nowo wyznaczyć znaczenie tej wszechstronnej rośliny. Mało która inna roślina na świecie ma tak wiele zastosowań.
Osoby interesujące się cannabisem, marihuaną czy też produktami z niej powstałymi, prędzej czy później trafią na roślinę konopi. Bez niej tego wszystkiego by nie było. Czego wielu nie wie, konopia jest używana od tysięcy lat. Postanowiliśmy streścić wszystkie najważniejsze informacje na temat rośliny konopi i opisać je właśnie tutaj.
Nazwa i przynależność rośliny konopi
Jako roślina cannabis należy do roślin konopiowatych. Jego nazwa odnosi się do zawartych w nim substancji – cannabinoidów, które występują wyłącznie w żeńskich przedstawicielach tego gatunku. Są one odpowiedzialne za wywołanie rauszu, przy czym istnieje tutaj jeszcze kilka chemicznych szczegółów, które odgrywają decydującą rolę przy uprawie oraz użytkowaniu tej rośliny.
Konopia jako jej oznaczenie jest bardziej pospolite, jednak odnosi się ono również do pozyskiwanych z niej produktów oraz szczególnie do jej włókien. Ponadto istnieją jeszcze takie określenia jak marihuana i haszysz, które odnoszą się do jej użytku jako narkotyk. W rzeczywistości jest tak, że te określenia dopiero nabierają swojego znaczenia, gdy roślina konopi zostanie w odpowiedni sposób przerobiona. Otóż marihuana to pąki rośliny cannabisu, które są spalane w celu wywołania rauszu. Haszysz to mieszanka żywicy z rośliny cannabisu z jej kawałkami, który również jest spalany. Natomiast jeśli mówimy o konopi, to najczęściej chodzi o konopie włóknistą, która nie zawiera żadnych substancji psychoaktywnych i jest stosowana głównie w przemyśle włókienniczym, spożywczym czy też budowlanym.
Przeróżne określenia pokazują znaczenie cannabisu w ludzkiej kulturze i tym samym powstało wiele terminów w dziedzinie sztuki, nauki, gospodarki czy medycyny. Trawka, Pott, Shit czy Piece to tylko niektóre z nich.
W XVIII wieku naukowcy sklasyfikowali roślinę konopi na podstawie konkretnych cech i z biegiem kolejnych dekad nastąpiła intensywna dyskusja na temat jej systematyki. Dziś dzięki genetycznym przydziałom ponad 150 różnych populacji ma dostęp do książek i przede wszystkim podział na gatunki Cannabis sativa oraz Cannabis indica mają duże znaczenie.
Długa i bardzo zmienna historia
Aż do czasu wczesnego kambru, czyli daleko w głąb okresu ery paleozoicznej sięga istnienie tak zwanych endocannabinoidów. W tamtych czasach naszą planetę zamieszkiwały bezkręgowce, doszło do eksplozji życia w morzach i te specyficzne receptory regulowały już w pradawnych epokach ziemi ważne procesy biologiczne. Endocannabinoidy były już aktywne u trylobitów, towarzyszyły dinozaurom i do dziś mają wspaniałe oddziaływanie na ssaki.
Oczywiście ten rozwój należy oddzielić od użytku konkretnie rośliny cannabisu. Tyranozaur Rex nie palił jointów, jednak zaskakującym jest, że te mające duży wpływ receptory towarzyszą życiu na ziemi od tak dawnych okresów. Ludzka ewolucja zdaje się być bez wątpienia silnie zależna od konopi i od samego początku w centrum uwagi stoi jej wszechstronne zastosowanie.
Niezawodny materiał budowlany i doceniane lekarstwo
Już przed neolityczną rewolucją i osiedleniem się człowieka nasi przodkowie pracowali z konopią i nadal co trochę znajdowane są w starych wykopaliskach dowody, wskazujące na użycie konopi jako dekoracja czy narzędzie do pracy, jak sznurki czy liny. W dzisiejszych czasach marihuana jest jednak używana jako narkotyk i to sprawia, że obecnie ten użytek jest numerem jeden, szczególnie w Chinach czy Indiach. To zioło oraz wytwarzane z niego produkty są bardzo cenione w medycynie i stare wzmianki mówią o wykorzystywaniu marihuany przeciwko niezliczonej liczbie dolegliwości i cierpień, jak przykładowo bóle, infekcje czy środek na rozluźnienie. Nic więc dziwnego, że dziś w wielu miejscach przeklęta konopia jest znajdywana w licznych, archeologicznych wykopaliskach. Na długo przed przełomem roślina ta była powszechna we wszystkich centrach kulturalnych. Cesarzowie, uczeni oraz sławni lekarze w czasach Antyku oraz w Średniowieczu uważali cannabis za oczywisty środek w walce z różnymi dolegliwościami.
Roślina konopi to znaczący czynnik ekonomiczny
Równocześnie rozwijał się użytek przemysłowy. Przykładowo niezwykle silne włókna konopi były stosowane do budowli pokaźnych łuków jako cięciwo, a nawet tacy władcy jak Karol Wielki nie mieli żadnego problemu z tym, gdy jego poddani uprawiali na swoich polach konopie. W późnym Średniowieczu naukowcy odkryli, że surowiec nazywany dzisiaj cannabisem świetnie nadaje się do produkcji papieru i, co ciekawe, tak znane dzieła jak Biblia Gutenberga czy Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych, zostały spisane na papierze konopnym. Statki wielkich nacji handlowych jak Wenecji czy Genua pływały z żaglami wykonanymi z włókna konopnego po siedmiu morzach i dopiero w czasach nowoczesnych wynalezione włókno sztuczne nadały koniec uprawie konopi w strefie umiarkowanej. Dziś ten wszechstronny surowiec świętuje swój wielki powrót i produkowane są z niego ubrania, farby, pokarm dla zwierząt na bazie konopi oraz zaczęto legalizować marihuanę, nie tylko medyczną, ale również jako używkę.
Geografia oraz regiony uprawy konopi
Pierwsze wskazówki dla uprawy cannabisu odnaleziono w Azji. Przede wszystkim w południowych Chinach i w Indiach wokół Himalajów przez wiele tysięcy lat odbywała się intensywna uprawa tej rośliny. Ze względu na jej szybkie rozprzestrzenienie się nie można jednak ustalić, gdzie konopia najpierw rosła i występowała, ani nie można ustalić konkretnego geograficznego odgraniczenia ze względu na jej sporą odporność. Hodowcy cannabisu cały czas wskazują na ten stan i mówią nawet o zielu, które jeśli chodzi o ziemię oraz klimat, potrzebuje bardzo specyficznych warunków.
Niezależnie od używanej w przemyśle konopi, uprawa silnych odmian koncentruje się przede wszystkim na krajach takich jak Maroko, Tajlandia, Afganistan, Ameryka Południowa, części Afryki bądź też kraje wyżej położone, jak Nepal czy Pakistan. Wraz z rozwijającą się liberalizacją w Ameryce można znaleźć coraz więcej pół uprawnych począwszy na Kalifornii a skończywszy na Colorado. I oczywiście jako roślina indoorowa cannabis rośnie również w licznych szklarniach, czy to w Szwajcarii, Holandii, Czechach, Kanadzie, czy też w ukryciu nawet w samej Polsce.
Konopia przemysłowa w skrócie:
Również w dzisiejszych czasach cannabis nie jest używany tylko jako narkotyk, ale wszechstronnie jako wydajna roślina użytkowa oraz surowiec. Przede wszystkim przemysł włókienniczy profituje ze stabilnej struktury konopi i nadal produkuje się z niej liny, sznurki czy papier. Problem z sytuacją prawną powoduje, że jej uprawa w wielu miejscach na ziemi jest bardzo skomplikowana. Celowość w przemyśle jest jednak oczywista i również w Europie można uprawiać kilka odmian konopi przemysłowej. Konopia rośnie dosyć niewymaganie, nie potrzebuje chemicznych nawozów i można ją produkować bez większego wysiłku. Jest ona też odporna na szkodniki oraz nie boi się chwastów. Jako producent biomasy te rośliny są bardzo pożądane. Konopia jest trwała, ekologiczna i wyjątkowo energochłonna co sprawia, że jest ona nieodłącznym elementem zrównoważonego rolnictwa i niezbędnym surowcem przemysłowym.